Taşa Kazınmış Türk Kültürünün İzleri: Dünya Tarihine Işık Tutan Petrogliflerle İlgili İlginç Gerçekler
Birçok kültür ve medeniyet tarafından üretilen petroglifler, insanlığın tarihten önce de kaya yüzeyler üzerinde yaptığı sanatsal ifadelerdir.
Eski kültürler hakkında çok şey öğrenebileceğimiz petroglifleri birlikte inceleyelim. ?
El işi olarak da bilinen petroglifler, taş yüzeylere çizilen sembolik veya desenli çizimlerdir.
Bu çizimler, insanların tarih öncesi çağlarında yapılmıştır ve genellikle Avrupa, Kuzey Amerika, Güney Amerika, Asya ve Avustralya gibi yerlerde bulunabilir.
Örneğin, Kuzey Amerika’da Utah ve Büyük Kanyon’da, Avrupa’da İspanya, Fransa ve İngiltere’de, Güney Amerika’da Şili ve Peru’da, Asya’da Çin, Japonya ve Hindistan’da, Avustralya’da Arnhem Land ve Kakadu Ulusal Parkı’nda. Bölgelerde petrogliflere sıkça rastlanmaktadır.
Türk kültür ve tarihindeki birçok medeniyet, petroglifler gibi kaya yüzeylerine yapılan sanatsal sözcükleri kullanmıştır.
Göktürkler:6. yüzyılda Orta Asya’da hüküm süren Göktürklerin petroglifleri, hayvan figürleri, geometrik desenleri ve Göktürk alfabesi yazıtları ile karakterizedir.
Hunlar: 3. ve 4. yüzyıllarda Orta Asya’da hüküm süren Hunlar da petroglif kullanmışlardır. Bu petrogliflerin ortasında at figürleri ve av sahneleri yer almaktadır.
Altay Türkleri:Altay Dağları bölgesinde yaşayan Altay Türklerinin kullandıkları petroglifler arasında hayvan figürleri, mitolojik sahneler ve şaman sembolleri yer almaktadır.
Karakalpak: Karakalpak Türkleri, Orta Asya’nın batısındaki Karakalpakstan bölgesinde yaşamaktadır. Bu alanda bulunan petroglifler arasında hayvan figürleri, geometrik desenler ve insan figürleri yer almaktadır.
Uygurlar:8. ve 9. yüzyıllarda Orta Asya’da hüküm süren Uygurlar, hayvan figürleri, insan figürleri ve geometrik desenler içeren petroglifler yaptılar.
Petroglif çizmek için kullanılan aletler çoklu taşlar, kemikler veya ağaç kolları gibi doğal aletlerdir. Bu aletler, taş yüzeyler üzerine çizim yapmaya uygun formda şekillendirilmiştir.
Petroglifleri oluşturmak için kullanılan aletlerin merkezinde çakmaktaşı, obsidyen, kuvars, jasper, bazalt ve diğer sert taşlar dahil olmak üzere çeşitli taş türleri bulunur. Bu taşlar, diğer taşlar veya zımpara kağıtları ile yüzeyleri düzeltilerek keskin bir kenar elde edilecek şekilde şekillendirilir. Bu keskin kenarlar, petroglif çizimlerinde kullanılan aletlerin yapımında kullanılır.
Çizimlerin imalatında kullanılan diğer aletler arasında kemik, tahta, mısır koçanı ve kaya oyma aletleri yer alır. Bu araçlar, çizimlerin makul kısımlarını işlemek ve çizimlerin detaylarını oluşturmak için kullanılır.
Petrogliflerin çizilmesi uzun ve zahmetli bir süreçtir. Çizimlerin yapılması günler hatta haftalar sürebilmekte ve çizimlerin detayları taş yüzeylerin sertliği, çizim aletlerinin yapısı gibi etkenlere bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir.
Petrogliflerin anlamı ve işlevi hala tartışmalıdır.
Bazıları petrogliflerin ritüel veya dini amaçlarla kullanıldığını düşünürken, diğerleri bunların tamamen sanatsal bir ifade olarak kullanıldığını düşünüyor. Ayrıca bazı petrogliflerin belirli bir mesajı veya hikayeyi iletmek için kullanıldığına inanılmaktadır.
Petrogliflerin stil ve motifleri bulundukları bölgenin kültürel ve coğrafi özelliklerine göre değişiklik gösterebilmektedir.
Ancak petrogliflerde sıklıkla kullanılan motiflerin ortasında hayvan figürleri, insan figürleri, bitki motifleri, geometrik desenler, güneş sembolleri, ay sembolleri, yıldız sembolleri ve yöreye ait yer şekilleri yer almaktadır.
Petrogliflerde sıklıkla kullanılan motiflerin başında hayvan figürleri yer alır.
Bölgenin yerel faunasına göre çizilen hayvanlar arasında yılanlar, kuşlar, balıklar, yunuslar, geyikler, atlar, kurtlar ve diğer av hayvanları bulunabilir.
İnsan figürleri, petrogliflerdeki diğer bir yaygın motiftir.
Bu rakamlar, insanların bölgede yaşadığı veya etkileşimde bulunduğu dönemi yansıtıyor olabilir. İnsan figürleri genellikle avcı, savaşçı, dansçı veya şaman gibi farklı rolleri yansıtır.
Bitki desenleri, petrogliflerde sıklıkla kullanılan bir diğer motif türüdür.
Bu desenler bölgenin bitki örtüsü veya bitki özelliklerine göre çizilir. Örneğin Kuzey Amerika’da çizilen bitki desenlerinin ortasında mısır, fasulye, kabak gibi yöresel eserler yer almaktadır.
Geometrik desenler, petrogliflerde yaygın bir motif türüdür.
Bu modeller kare, üçgen, daire ve diğer formları içerebilir. Geometrik desenler, birden fazla zaman diliminden yer şekillerini, yıldızları ve diğer doğal öğeleri yansıtabilir.
Güneş, Ay ve yıldız sembolleri petrogliflerde sıkça kullanılan diğer motiflerin ortasında yer alır.
Bu semboller bölgenin astronomik özelliklerine göre çizilir ve çoğu kültürde değerli bir yere sahiptir.
Petrogliflerin korunması, değerlerini ve anlamlarını gelecek nesillere aktarmak açısından değerlidir.
Birçok petroglif, doğal faktörler ve insan faaliyetleri tarafından tehdit edilmektedir ve savunma önlemleri alınması gerekmektedir.
